Κωνσταντής - σχεδιάγραμμα

Κωνσταντής

Λίτσα Ψαραύτη

διδακτικοί στόχοι

-         να συνηθίσουμε να θέτουμε ερωτήματα καθώς διαβάζουμε ένα λογοτεχνικό κείμενο

-         να δούμε αν η συζήτηση πάνω σε ένα λογοτεχνικό κείμενο μπορεί να μας αλλάξει τη στάση, πεποιθήσεις, αντιλήψεις

-         να συζητήσουμε πάνω σε θέματα που έχουν να κάνουν με την φιλανθρωπία και την ελεημοσύνη, την μοναξιά και την εμπιστοσύνη, τον ρατσισμό και την αλληλεγγύη, την ιδιοκτησία, τον πλούτο και τη φτώχεια.

1η ώρα

έχουμε φτιάξει ένα ερωτηματολόγιο
 https://drive.google.com/file/d/0B4mCCiClXUGrNWZOZlZuSF92OFU/view?usp=sharing
σχετικά με το αν θα βοηθούσαμε ένα παιδί που βρισκόταν σε δύσκολη θέση και τι θα του δίναμε. Στόχος μας είναι να καταγράψουμε τη στάση της ομάδας και να  θέσουμε τα πρώτα ερωτήματα. Παίζει ρόλο η ηλικία ή η καταγωγή; ποια είναι η σχέση μας με την ιδιοκτησία; μπορούμε να εμπιστευτούμε τους άλλους; τι ξέρουμε για αυτούς τους ζητιάνους; πώς αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους που μας ζητάνε βοήθεια;

2η ώρα

• διαβάζουμε το κείμενο μέχρι την πρώτη ενότητα (μέχρι που ο Κωνσταντής μπαίνει στο κατώφλι της πολυκατοικίας)

βάζουμε τα πρώτα ερωτήματα

που – πότε – ποιοι – τι

ψάχνουμε να βρούμε τι βρίσκεται πίσω από αυτές τις επιλογές

έχουμε ένα παιδί που πουλάει χαρτομάντηλα ίσως στα φανάρια της πόλης. Μια γυναίκα που κοιτάει την κίνηση. Κάποιους οδηγούς που δίνουν την “ελεημοσύνη τους” γυρίζοντας από τα ψώνια του Πάσχα.

-         Γιατί η ιστορία τοποθετείτε βράδυ Ανάστασης;

-         γιατί η κ.Δέσποινα βλέπει την κίνηση;

-         γιατί οι οδηγοί ενοχλούνται από το βλέμμα του παιδιού;

-         γιατί βρέχει;

-         τι είναι αυτό που μάλλον λείπει στον ήρωα;

• διαβάζουμε και το υπόλοιπο κομμάτι μέχρι και τον διάλογο

ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν πια ερωτήματα θα έθεταν αυτοί αν ήταν στη θέση του καθηγητή. Καταγράφουμε όλες τις ερωτήσεις. Ψάχνουμε να βρούμε τις πιο σημαντικές. Δίνουμε σημασία στη σχέση του Αντωνάκη με την ιστορία. Ποια ομοιότητα και ποια διαφορά έχει με τον Κωνσταντή; πώς επηρεάζουν όλα αυτά την εξέλιξη της ιστορίας; επίσης δίνουμε σημασία στον δισταγμό του ήρωα και στους φόβους του.

Όλα αυτά μας δίνουν την ευκαιρία να κάνουμε συζητήσεις σχετικά με τη μοναξιά, το ρατσισμό, την κατοχή και την έλλειψη των πραγμάτων, τα περιττά και τα απαραίτητα στη ζωή μας.

►Ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν πώς μπορεί να συνεχιζόταν ο διάλογος μεταξύ των δύο προσώπων. Ποιες ερωτήσεις μπορεί να έκαναν ο ένας στον άλλο και τι απαντήσεις θα έδιναν

3η ώρα

• βλέπουμε το βίντεο “τα χαμένα παιδιά των φαναριών”
• https://www.youtube.com/watch?v=p60fqz945-0

βάζουμε δυο ερωτήματα στα παιδιά πριν την παρακολούθηση. Πώς φτάνουν τα παιδιά στα φανάρια; τι έκανε το κράτος για αυτά;

μετά το βίντεο προσπαθούμε να εξηγήσουμε γιατί εξαφανίζονταν; τι είναι το trafficking;

• βλέπουμε μέσα από το βίντεο αλλά και το κείμενο μας πώς οι επιλογές στη ζωή μας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική και κοινωνική κατάσταση του περιβάλλοντός μας, πως η κατάσταση αυτή γίνεται ευκαιρία εκμετάλλευσης από κάποιους άλλους, πως το κράτος προσπαθεί να σκεπάσει περισσότερο το πρόβλημα παρά να το λύσει γιατί βέβαια και η λύση δεν είναι τόσο εύκολη.

4η ώρα.

Τελειώνουμε το κείμενο. Τα παιδιά ξαναβάζουν μόνα τους τα ερωτήματα. Τα καταγράφουμε και διαλέγουμε τα πιο σημαντικά. Ήρωας τώρα είναι η κ. Δέσποινα. Βασικό ερώτημα μας είναι τι είναι αυτό που τι κάνει να γυρίσει σπίτι νωρίς. Στόχος μας να δείξουμε την ανάγκη της για επικοινωνία. Θέτουμε στα παιδιά το παρακάτω ερώτημα “τι είναι αυτό που συνδέει τη κ.Δέσποινα με τον Κωνσταντή και έτσι συνδέουμε τις δύο ιστορίες με την μοναξιά- την έλλειψη των δικών μας ανθρώπων, την μετανάστευση.

Και συνεχίζουμε. Τι είναι αυτό που κάνει τη κ. Δέσποινα να βάλει το παιδί στο σπίτι και όχι απλώς να του δώσει “ελεημοσύνη”; μπορούμε εδώ να μιλήσουμε για τη συναίσθηση των κοινών προβλημάτων. Για το ότι μπορούμε όλοι να βρεθούμε στην ίδια θέση. Για την αλληλεγγύη τελικά που δε χρειάζεται να ψάχνουμε κάτι κοινό πέρα από την ανθρώπινη ιδιότητα ίσως ή την συναίσθηση του προβλήματος και της ανάγκης που έχει ο άλλος.

►Ζητάμε από τα παιδιά για το σπίτι να διαλέξουν έναν από τους παρακάτω ρόλους

κ. Δέσποινα – Κωνσταντής – ένα παιδί μέσα στο αμάξι που συνάντησε τον Κωνσταντή στο δρόμο -η μητέρα του Κωνσταντή στην Αλβανία – εγώ που διάβασα σήμερα το βράδυ την ιστορία

και να γράψουν μια σελίδα ημερολογίου ξεκινώντας με τη φράση “σήμερα το βράδυ”

5η ώρα

αφού διαβάσουμε τα “ημερολόγια των παιδιών”  συζητάμε πάλι για όσα θέματα έχουν τεθεί μέχρι τώρα. Μέσα από την ιστορία της κ. Δέσποινας θα μιλήσουμε για την εμπιστοσύνη, τι είναι αυτό που μας κάνει να εμπιστευόμαστε και τι όχι, μέσα από την ιστορία του Κωνσταντή θα μιλήσουμε για τα αλληλεγγύη και τον ρατσισμό που βιώνουν οι “αδύναμοι”, μέσα από την ιστορία των οδηγών θα δούμε την στάση που κρατάμε απέναντι στα καταναλωτικά αγαθά, μέσα από την ιστορία τη δική μας θα δούμε πώς μας έχει επηρεάσει μέχρι τώρα το κείμενο και η επεξεργασία του.

Προσθέτουμε τώρα  δυο νέα στοιχεία.

α.Αν δώσεις ένα ψάρι σ' έναν άνθρωπο θα φάει μια φορά.

Αν του μάθεις να ψαρεύει θα τρώει σ' όλη του τη ζωή.

β.Η λέξη φιλανθρωπία θα γεννηθεί στον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου και ελάχιστη σχέση έχει με τη σημερινή χρήση του όρου. Ο Προμηθέας εκφράζει την «αγάπη του προς τον άνθρωπο» όχι προσφέροντάς του ελεημοσύνη αλλά δίνοντας του τη δυνατότητα να σταθεί στα πόδια του. Ανατρέπει τις δομές εξουσίας και αναδιανέμει τα μέσα παραγωγής («Έκλεψα κι έκρυψα σε ξύλο κουφωτό το σπόρο του πυρός, το δάσκαλο για πάσα τέχνη των θνητών, προίκα μεγάλη») που βρίσκονταν στα χέρια των θεών. Δεν είναι φυσικά τυχαίο ότι οι οικονομικές ελίτ της εποχής, που είχαν την έδρα τους στον Όλυμπο, έστειλαν τους δυο πιο πιστούς υπηρέτες τους (το κράτος και τη βία) να εξασφαλίζουν ότι ο φιλάνθρωπος Προμηθέας θα παρέμενε δεμένος στον Καύκασο. Στο ίδιο μήκος κύματος στον πλατωνικό διάλογο «Ευθύφρων» ο Σωκράτης παρουσιάζει σαν δική του φιλανθρωπία το γεγονός ότι μοιράζει τη γνώση του δωρεάν στο ακροατήριό του –  ίσως η πρώτη ευθεία αμφισβήτηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στα προϊόντα της διανοίας.

Η λέξη φιλανθρωπία θα ταυτιστεί πρακτικά με την ελεημοσύνη μετά τη βιομηχανική επανάσταση, όταν τα ανώτερα οικονομικά στρώματα αρχίζουν να προσφέρουν μερικά ψίχουλα από τα υπερκέρδη τους στους αποκλεισμένους του οικονομικού συστήματος.

Τι μας λένε τα κείμενα για την αξία της φιλανθρωπίας; Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε όσους είναι αδύναμους; Πόσο μας απαλλάσσει από τις τύψεις μας η ελεημοσύνη;

·         Στο τέλος ξανακάνουμε το πρώτο ερωτηματολόγιο