όλα τα πήρε το καλοκαίρι - εργασίες μαθητών

ζητήσαμε από τους μαθητές να φτιάξουν ένα διάλογο μεταξύ του ζευγαριού προσπαθώντας να αφηγηθούν την ιστορία που κρύβεται πίσω από το ποίημα.

1.

-Γεια σας! Πώς μπορώ να σας εξυπηρετήσω; Είπε ο Γιώργος με ένα χαμόγελο.

-Καλημέρα, ψάχνω για ένα αναμνηστικό για την οικογένειά μου και τους φίλους μου όταν γυρίσω στην πατρίδα μου.

-Πολύ ωραία, τι θα λέγατε για ένα μαγνητάκι;

-Πολύ ωραία ιδέα! Θα πάρω αυτό.

-Από πού είστε αν επιτρέπεται;

-Από τον Καναδά.

-Αα είναι πολύ ωραία στον Καναδά! Θέλω πολύ να πάω εκεί. Επίσης εκπλήσσομαι για το πόσο καλά ελληνικά μιλάτε!

-Ναι, ο πατέρας μου είναι Έλληνας αλλά ζούμε πολλά χρόνια στον Καναδά. Όμως αγαπώ πολύ την Ελλάδα και γι’ αυτό έρχομαι πάντα για διακοπές εδώ!

-Θα χαιρόμουν πολύ να σας γνωρίσω καλύτερα, μήπως θα θέλατε να φάμε μαζί το βράδυ;

-Ευχαρίστως όμως δεν ξέρω καν το όνομά σας!

-Με συγχωρείτε, το όνομά μου είναι Γιώργος , το δικό σας;

-Εμένα με λένε Άντζυ!

-Χάρηκα. Τα λέμε το βράδυ στις 8 εδώ στο μαγαζί.

-Εντάξει, γεια σας!

-Γειά σας!

2.

Κορίτσι - Θυμάσαι, τι ωραία που περάσαμε το προηγούμενο καλοκαίρι, στην Πάρο;

Αγόρι - Αν θυμάμαι λέει; Όλα με κάθε λεπτομέρεια .

Κορίτσι - Κι εγώ. Τι ωραία που ήταν στην εκκλησούλα στο Εξώμβουργο, που είχε πάντα ένα καντήλι αναμένο...

Αγόρι - Ναι ήταν φανταστικά! Θυμάσαι τα σχισμένα καραβόπανα, τα φύκια και τις αφρόσκονες απ'το κύμα; Τα μικρά σταγονήδια της θάλασσας που δρόσιζαν τα πρόσωπά μας;

Κορίτσι - Φυσικά. Δεν έχω ξεχάσει τίποτα. Ακόμα και τους όρκους που δώσαμε, ο ένας στον άλλον, πιασμένοι χέρι-χέρι θυμάμαι.

Αγόρι - Τι όμορφες στιγμές. Δεν θα τις ξεχάσω ποτέ.

Κορίτσι - Πραγματικά ήταν πολύ όμορφα και ρομαντικά.

Αγόρι - Μακάρι να ξανασυναντηθούμε!

Κορίτσι - Πολύ θα το ήθελα.

Αγόρι - Κι εγώ επίσης.

Κορίτσι - Ελπίζω μετά από δύο χρόνια να ξανά έρθουμε στην Ελλάδα.

Αγόρι - Θα περιμένω νέα σου.

Κορίτσι - Μόλις μάθω κάτι συγκεκριμένο για το ταξίδι μας θα σε ενημερώσω. Καλή αντάμωση.

Αγόρι - Καλή αντάμωση.

3.

Στίχος: Το ραντεβού μας η ώρα μία

Διάλογος:

• Τι ώρα να συναντηθούμε αύριο, ρώτησε ο Γιώργος την Άντζυ.
• Να τα πούμε κατά τις τρεις το μεσημέρι, απάντησε εκείνη.
• Δεν μπορώ εκείνη την ώρα. Τι θα έλεγες γύρω στις πέντε για να πάμε και για μπάνιο;
• Εγώ λέω να βρεθούμε στις μία στην πλατεία Ηρώων και από εκεί να πάμε για βόλτα και ίσως για φαγητό στο Κίνι.
• Εντάξει τότε. Τα λέμε αύριο Άντζυ. Γεια!
• Αντίο Γιώργο!

4.  ( Ο Γιώργος και η Άντζελα πιασμένοι χέρι με χέρι περπατούν στην άκρη της ακροθαλασσιάς).

Γιώργος: Καλή μου, το καλοκαίρι πέρασε πολύ γρήγορα. Δεν πιστεύω ότι αύριο θα είσαι μακριά μου.

Άντζελα: Η απόσταση που θα μας χωρίσει μου φαίνεται αφόρητη.

Γιώργος: Οι ώρες που περάσαμε μαζί θα είναι μια γλυκιά ανάμνηση που θα με συντροφεύει μέχρι να σε ξαναδώ.

Άντζελα: Δεν θα αντέξω να σε αποχαιρετήσω.

Γιώργος: Είναι και για μένα δύσκολο όμως θα περιμένω με ανυπομονησία το επόμενο καλοκαίρι. Θα σε περιμένω σ΄αυτήν εδώ την παραλία ν΄ανταμώσουμε και να ζήσουμε ξανά όμορφες στιγμές!

Κωνσταντής, εργασίες μαθητών

οι εργασίες των παιδιών 
"Γράφουν στο ημερολόγιό τους (ως κυρία Δέσποινα, ως Κωνσταντής, ως μητέρα του Κωνσταντή, ως ένα από τα παιδιά που τον είδαν στο δρόμο, ως ο εαυτός τους που διάβασε την ιστορία) ξεκινώντας με τη φράση "Σήμερα το βράδυ...)

1. Σήμερα το βράδυ όπως καθόμουν και μέτραγα τα λεφτά, που είχαμε μαζέψει, είδα τον καημένο τον Κωνσταντή να κρατάει την κοιλίτσα του. Έτσι του έδωσα λίγα λεφτά να πάρει κάτι να φάει .

Ξαφνικά είδα να έρχονται δύο αστυνομικοί προς το μέρος μας ,ο Κωνσταντής είχε πάει στο περίπτερο ,φοβήθηκα πολύ εκείνη την στιγμή, ένιωσα πάρα πολύ άσχημα , πήγα να φύγω άλλα εκείνη την στιγμή σκέφτηκα ότι θα ήταν πιο επικίνδυνο, ήξερα ότι ήθελαν να μας πάρουν να μας πάνε πίσω στην Αλβανία. Όταν ήρθαν να με πάρουν τους είπα ότι έχουμε και ένα παιδί άλλα δεν με πίστεψαν, είπαν ότι το έλεγα για δικαιολογία για να το σκάσω, με τα χίλια ζόρια με πήραν,μέχρι το τελευταίο λεπτό φώναζα , μέχρι που μας βαλαν στην κλούβα και μας πήραν.

Δεν ξέρω τι θα κάνω αν τον χάσω .

Με την πρώτη ευκαιρία θα το σκάσω και θα πάω στην Αθήνα να τον βρω, δεν με νοιάζει κάτι πρέπει να κάνω !

Όταν πάω στην Αθήνα θα ψάξω παντού, ακόμα και στην οικοδομή που μέναμε !

Αν δεν ήταν ο Κωνσταντής μου δεν θα ένιωθα τόσο ευτυχισμένη αν τον χάσω θα πεθάνω!

Στην καρδία μου θα υπάρχει ένα κενό .

Ελπίζω να είναι καλά , πιστεύω πως οι άνθρωποι θα του φερθούν καλά , έστω να του δίνουν μια μικρή ελεημοσύνη .

Αλλά του έχω εμπιστοσύνη μπορεί να τα καταφέρει…

2.Το μεγάλο Σάββατο βράδυ, πήραν εμένα και τον άντρα μου οι αστυνομικοί και μας πήγαν πίσω στην Αλβανία. Το κακό ήταν ότι το παιδί μας ο Κωνσταντής είχε μείνει στην Ελλάδα. Είχα πεθάνει από την αγωνία, επειδή δεν ήξερα τι έκανε ή αν ζούσε.

Έκανα τα πάντα για να τον βρω, αλλά ο κόπος μου ήταν μάταιος. Δυστυχώς είχα χάσει το παιδί μου και δεν μπορούσα να κάνω τίποτα για αυτό. Ένιωθα ένα κενό μέσα μου το οποίο με ένα τρόπο θα γιατρευόταν μόνο με ένα τρόπο και αυτός είναι να βρω το παιδί μου.

3.Αγαπητό μου ημερολόγιο,

Σήμερα το βράδυ έκανε πολύ κρύο. Είχα μπει μέσα σε μία πολυκατοικία για να ζεσταθώ και να μετρήσω τα λεφτά που είχα βγάλει, αλλά με το φόβο μην έρθει κανείς και με διώξει. Σε μια στιγμή βγήκε από το σπίτι της μια καλοντυμένη κύρια, με το κεράκι στο χέρι της πήγαινε προς την εκκλησία. Όταν με είδε και κατάλαβε ότι είμαι παιδί των φαναριών, μ ου είπε να μπω μέσα στο σπίτι της. Εγώ στην αρχή δίστασα γιατί πολλές φορές είχα πέσει σε ανθρώπους που στην αρχή με βάζανε στο σπίτι τους και ύστερα με κακομεταχειρίζονταν, αλλά όταν είδα το τεράστιο χαμόγελό της κατάλαβα ότι δεν ήταν τέτοιος άνθρωπος. Μου έδωσε φαγητό και ρούχα και με άφησε να δω τηλεόραση. Ένιωσα πολύ όμορφα εκείνη την στιγμή αλλά δεν έπαψα να σκέφτομαι τους γονείς μου και ότι όταν θα μου πει να φύγω αυτή η ευγενική κυρία, εγώ τι θα απογίνω…. Μου είπε ότι μοιάζω πολύ με τον εγγονό της τον Αντωνάκη και ότι νιώθει πολύ μόνη από τότε που έφυγε μαζί με τους γονείς του. Ύστερα αποκοιμήθηκα από τα νανουρίσματα της τηλεόρασης και εκείνη πήγε στην εκκλησία. Όταν ήρθε τσουγκρίσαμε τα αυγά μαζί. Ήτανε πολύ χαρούμενη που γιόρταζε μετά από τόσα χρόνια το Πάσχα μαζί με κάποιον άλλον….    

4. Ο Κωνσταντής

Ο Κωνσταντής ήρθε με την οικογένεια του από την Αλβανία στην Ελλάδα πριν από λίγους μήνες.

Ήρθαν με σκοπό να βρουν δουλεία οι γονείς του και να σωθούν από την φτώχεια.

Ο πατέρας του Κωνσταντή βρήκε δουλεία εργάτης σε οικοδομή και η μητέρα του πουλούσε μπαλόνια στα πάρκα και στις πλατείες.

Όταν σχόλαγαν το βράδυ συναντιώντουσαν και έρχονταν και οι δυο μαζί στο σπίτι.

Όμως, ένα βράδυ ο Κωνσταντής άδικα περίμενε να ανοίξει η πόρτα. Περίμενε ως το πρωί αλλά μάταια. Πέρασαν έτσι δυο μέρες αγωνίας. Ώσπου έμαθε το κακό νέο. Οι γονείς είχαν συλληφθή μαζί από την Αστυνομία και απελάθηκαν γιατί βρέθηκαν χωρίς χαρτιά. Ο Κωνσταντής βρέθηκε μόνος του στον κόσμο και έπρεπε στο εξής να ζήσει.

Έμενε στις οικοδομές και στα παγκάκια και καθάριζε τα τζάμια των αυτοκινήτων για δεκάρες.

Ένα μεγάλο Σάββατο με δυνατή βροχή ο Κωνσταντής βρήκε καταφύγιο στην είσοδο της πολυκατοικίας της κυρίας Δέσποινας. Εκείνη τον πρόσεξε και τον πήρε σπίτι της.

5. Σήμερα το βράδυ, πέρασα για πρώτη φορά, μετά από αρκετά χρόνια την Ανάσταση με παρέα.Ήμουν στο παράθυρο που κοιτάει τον δρόμο. Ο Κωνσταντής , ένα αλβανάκι, μοίραζε χαρτομάντιλα, στα φανάρια. Τον λυπήθηκα πολύ γιατί δούλευε μέσα στη βροχή και το κρύο, φορώντας ένα καλοκαιρινό κοντομάνικο μπλουζάκι. Ήταν ξανθό με γαλανά μάτια και αρκετά αδύνατο. Έμοιαζε με τον εγγονό μου, τον Αντωνάκη ο οποίος ζει με τους γονείς του, στην πλούσια Βαλτιμόρη.

Όταν βράδιασε, ο Κωνσταντής μπήκε στην πολυκατοικία που μένω, για να μετρήσει τα χρήματα που έβγαλε. Άνοιξα την πόρτα μου και του είπα να περάσει μέσα. Εκείνος δίστασε. Ποιος ξέρει τί είχε ακούσει, όλη μέρα, στα φανάρια, από τους οδηγούς. Αφού είδε το σαλόνι και μύρισε τη μαγειρίτσα, μπήκε μέσα. Του έδωσα να φορέσει και ρούχα του Αντωνάκη μου, που πάντα άφηνε μερικά στην ντουλάπα.Του πρόσφερα ψωμί, χαλβά, ελιές, ταραμοσαλάτα και φρούτα. Δεν άφησε ούτε ψίχουλο. Ύστερα άνοιξε την τηλεόραση, ξάπλωσε στον καναπέ, τον σκέπασα με μία κουβερτούλα και κοιμήθηκε.

Μόλις χτύπησε η καμπάνα, πήγα στην εκκλησία. Για πρώτη φορά, δεν έκατσα ως το τέλος της λειτουργίας. Επέστρεψα στο σπίτι και έφαγα παρέα με τον Κωνσταντή μαγειρίτσα και τσουγκρίσαμε μαζί τα κόκκινα αυγά.

6. Μια σελίδα από το ημερολόγιο της κυρίας Δέσποινας…

Μ. Σάββατο 19 Απριλίου 1999

Σήμερα το βράδυ, χαζεύοντας έξω από το παράθυρό μου τη βροχή και τα αυτοκίνητα, διέκρινα στο φανάρι του πολυσύχναστου δρόμου, ένα μικρό παιδί. Φαινόταν ταλαιπωρημένο και βρώμικο και τα ρούχα του ήταν σχισμένα. Κρατούσε στο χέρι του μερικά πακέτα χαρτομάντηλα, που άδικα προσπαθούσε να τα πουλήσει στους οδηγούς των αυτοκινήτων. Ένοιωσα άσχημα καθώς είδα τη βροχή να δυναμώνει και το δύστυχο παιδί να τρέχει προκειμένου να βρει καταφύγιο στα σκαλοπάτια της πολυκατοικίας μου. Μπλεγμένα συναισθήματα μοναξιάς, περιέργειας …, φιλανθρωπίας, με οδήγησαν να κατέβω στην είσοδο της πολυκατοικίας και να συναντήσω το μικρό αγόρι. Με κοίταξε με ένα βλέμμα γεμάτο καχυποψία και επιφυλακτικότητα όταν με άκουσε να τον καλώ στο διαμέρισμά μου. Αχ, όμως μου θύμισε τόσο πολύ το μικρό μου εγγονό, που ήθελα να τον κρατήσω λίγο περισσότερο κοντά μου. Ένοιωσα την ανάγκη να τον περιποιηθώ, να τον προστατεύσω, να ζεστάνω την κρύα καρδούλα του και να του προσφέρω αυτό που μπορούσα, λίγο φαγητό, καθαρά ρούχα και έναν ύπνο χωρίς εφιάλτες. Στο γεμάτο αθωότητα κοιμισμένο πρόσωπό του, είδα όλα τα βασανισμένα παιδιά του κόσμου, από τη φτώχεια, την πείνα, τον πόλεμο… 


7.  Σήμερα το βράδυ όπως πήγαινα σπίτι μου με τους γονείς μου είδα ένα παιδάκι να κάθεται έξω από μια πολυκατοικία, στεναχωρήθηκα πολύ. Ξαφνικά ανοίγει η πόρτα. Βγαίνει μια κυρία. Νόμιζα ότι θα το έδιωχνε αλλά το έβαλε μέσα στο σπίτι  της. Ένιωσα ανακούφιση και χαρά .

8.   Αγαπημένο μου ημερολόγιο,

Σήμερα το βράδυ όταν έπιασε δυνατή βροχή, χώθηκα στην είσοδο της πολυκατοικίας για να προφυλαχτώ. Μετά από λίγο εκεί που μετρούσα την είσπραξη της ημέρας ξαφνικά άνοιξε η πόρτα. Μια συμπαθητική ηλικιωμένη κυρία με προσκάλεσε να μπω στο σπίτι της. Δεν σηκώθηκα αμέσως, ήμουν επιφυλακτικός. Συνήθως οι άνθρωποι δεν θέλουν να σε βοηθήσουν. Εκείνη επέμενε κι έτσι μπήκα σπίτι της. Αμέσως, με έστειλε να κάνω ένα ζεστό μπάνιο, μου έδωσε ρούχα και φαγητό. Αφού πλύθηκα και ντύθηκα κάθισα να φάω. Πινούσα πολύ. Δεν άφησα ούτε ψίχουλο. Χορτασμένος και νυσταγμένος βολεύτηκα στο καναπέ του σπιτιού μπροστά στην ανοιχτή τηλεόραση. Όταν ξύπνησα, είδα το τραπέζι ξανά στρωμένο και την κυρία Δέσποινα να με περιμένει να φάμε την μαγειρίτσα. Σηκώθηκα, πήρα ένα κόκκινο αυγό, το τσούγκρισα με τη κυρία Δέσποινα και είπαμε «Χριστός Ανέστη». Είχα πολύ καιρό να νιώσω την αγάπη και ευχαριστώ πολύ την κυρία Δέσποινα που μου την έδωσε.

Κωνσταντής - σχεδιάγραμμα

Κωνσταντής

Λίτσα Ψαραύτη

διδακτικοί στόχοι

-         να συνηθίσουμε να θέτουμε ερωτήματα καθώς διαβάζουμε ένα λογοτεχνικό κείμενο

-         να δούμε αν η συζήτηση πάνω σε ένα λογοτεχνικό κείμενο μπορεί να μας αλλάξει τη στάση, πεποιθήσεις, αντιλήψεις

-         να συζητήσουμε πάνω σε θέματα που έχουν να κάνουν με την φιλανθρωπία και την ελεημοσύνη, την μοναξιά και την εμπιστοσύνη, τον ρατσισμό και την αλληλεγγύη, την ιδιοκτησία, τον πλούτο και τη φτώχεια.

1η ώρα

έχουμε φτιάξει ένα ερωτηματολόγιο
 https://drive.google.com/file/d/0B4mCCiClXUGrNWZOZlZuSF92OFU/view?usp=sharing
σχετικά με το αν θα βοηθούσαμε ένα παιδί που βρισκόταν σε δύσκολη θέση και τι θα του δίναμε. Στόχος μας είναι να καταγράψουμε τη στάση της ομάδας και να  θέσουμε τα πρώτα ερωτήματα. Παίζει ρόλο η ηλικία ή η καταγωγή; ποια είναι η σχέση μας με την ιδιοκτησία; μπορούμε να εμπιστευτούμε τους άλλους; τι ξέρουμε για αυτούς τους ζητιάνους; πώς αντιμετωπίζουμε τους ανθρώπους που μας ζητάνε βοήθεια;

2η ώρα

• διαβάζουμε το κείμενο μέχρι την πρώτη ενότητα (μέχρι που ο Κωνσταντής μπαίνει στο κατώφλι της πολυκατοικίας)

βάζουμε τα πρώτα ερωτήματα

που – πότε – ποιοι – τι

ψάχνουμε να βρούμε τι βρίσκεται πίσω από αυτές τις επιλογές

έχουμε ένα παιδί που πουλάει χαρτομάντηλα ίσως στα φανάρια της πόλης. Μια γυναίκα που κοιτάει την κίνηση. Κάποιους οδηγούς που δίνουν την “ελεημοσύνη τους” γυρίζοντας από τα ψώνια του Πάσχα.

-         Γιατί η ιστορία τοποθετείτε βράδυ Ανάστασης;

-         γιατί η κ.Δέσποινα βλέπει την κίνηση;

-         γιατί οι οδηγοί ενοχλούνται από το βλέμμα του παιδιού;

-         γιατί βρέχει;

-         τι είναι αυτό που μάλλον λείπει στον ήρωα;

• διαβάζουμε και το υπόλοιπο κομμάτι μέχρι και τον διάλογο

ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν πια ερωτήματα θα έθεταν αυτοί αν ήταν στη θέση του καθηγητή. Καταγράφουμε όλες τις ερωτήσεις. Ψάχνουμε να βρούμε τις πιο σημαντικές. Δίνουμε σημασία στη σχέση του Αντωνάκη με την ιστορία. Ποια ομοιότητα και ποια διαφορά έχει με τον Κωνσταντή; πώς επηρεάζουν όλα αυτά την εξέλιξη της ιστορίας; επίσης δίνουμε σημασία στον δισταγμό του ήρωα και στους φόβους του.

Όλα αυτά μας δίνουν την ευκαιρία να κάνουμε συζητήσεις σχετικά με τη μοναξιά, το ρατσισμό, την κατοχή και την έλλειψη των πραγμάτων, τα περιττά και τα απαραίτητα στη ζωή μας.

►Ζητάμε από τα παιδιά να σκεφτούν πώς μπορεί να συνεχιζόταν ο διάλογος μεταξύ των δύο προσώπων. Ποιες ερωτήσεις μπορεί να έκαναν ο ένας στον άλλο και τι απαντήσεις θα έδιναν

3η ώρα

• βλέπουμε το βίντεο “τα χαμένα παιδιά των φαναριών”
• https://www.youtube.com/watch?v=p60fqz945-0

βάζουμε δυο ερωτήματα στα παιδιά πριν την παρακολούθηση. Πώς φτάνουν τα παιδιά στα φανάρια; τι έκανε το κράτος για αυτά;

μετά το βίντεο προσπαθούμε να εξηγήσουμε γιατί εξαφανίζονταν; τι είναι το trafficking;

• βλέπουμε μέσα από το βίντεο αλλά και το κείμενο μας πώς οι επιλογές στη ζωή μας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την οικονομική και κοινωνική κατάσταση του περιβάλλοντός μας, πως η κατάσταση αυτή γίνεται ευκαιρία εκμετάλλευσης από κάποιους άλλους, πως το κράτος προσπαθεί να σκεπάσει περισσότερο το πρόβλημα παρά να το λύσει γιατί βέβαια και η λύση δεν είναι τόσο εύκολη.

4η ώρα.

Τελειώνουμε το κείμενο. Τα παιδιά ξαναβάζουν μόνα τους τα ερωτήματα. Τα καταγράφουμε και διαλέγουμε τα πιο σημαντικά. Ήρωας τώρα είναι η κ. Δέσποινα. Βασικό ερώτημα μας είναι τι είναι αυτό που τι κάνει να γυρίσει σπίτι νωρίς. Στόχος μας να δείξουμε την ανάγκη της για επικοινωνία. Θέτουμε στα παιδιά το παρακάτω ερώτημα “τι είναι αυτό που συνδέει τη κ.Δέσποινα με τον Κωνσταντή και έτσι συνδέουμε τις δύο ιστορίες με την μοναξιά- την έλλειψη των δικών μας ανθρώπων, την μετανάστευση.

Και συνεχίζουμε. Τι είναι αυτό που κάνει τη κ. Δέσποινα να βάλει το παιδί στο σπίτι και όχι απλώς να του δώσει “ελεημοσύνη”; μπορούμε εδώ να μιλήσουμε για τη συναίσθηση των κοινών προβλημάτων. Για το ότι μπορούμε όλοι να βρεθούμε στην ίδια θέση. Για την αλληλεγγύη τελικά που δε χρειάζεται να ψάχνουμε κάτι κοινό πέρα από την ανθρώπινη ιδιότητα ίσως ή την συναίσθηση του προβλήματος και της ανάγκης που έχει ο άλλος.

►Ζητάμε από τα παιδιά για το σπίτι να διαλέξουν έναν από τους παρακάτω ρόλους

κ. Δέσποινα – Κωνσταντής – ένα παιδί μέσα στο αμάξι που συνάντησε τον Κωνσταντή στο δρόμο -η μητέρα του Κωνσταντή στην Αλβανία – εγώ που διάβασα σήμερα το βράδυ την ιστορία

και να γράψουν μια σελίδα ημερολογίου ξεκινώντας με τη φράση “σήμερα το βράδυ”

5η ώρα

αφού διαβάσουμε τα “ημερολόγια των παιδιών”  συζητάμε πάλι για όσα θέματα έχουν τεθεί μέχρι τώρα. Μέσα από την ιστορία της κ. Δέσποινας θα μιλήσουμε για την εμπιστοσύνη, τι είναι αυτό που μας κάνει να εμπιστευόμαστε και τι όχι, μέσα από την ιστορία του Κωνσταντή θα μιλήσουμε για τα αλληλεγγύη και τον ρατσισμό που βιώνουν οι “αδύναμοι”, μέσα από την ιστορία των οδηγών θα δούμε την στάση που κρατάμε απέναντι στα καταναλωτικά αγαθά, μέσα από την ιστορία τη δική μας θα δούμε πώς μας έχει επηρεάσει μέχρι τώρα το κείμενο και η επεξεργασία του.

Προσθέτουμε τώρα  δυο νέα στοιχεία.

α.Αν δώσεις ένα ψάρι σ' έναν άνθρωπο θα φάει μια φορά.

Αν του μάθεις να ψαρεύει θα τρώει σ' όλη του τη ζωή.

β.Η λέξη φιλανθρωπία θα γεννηθεί στον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου και ελάχιστη σχέση έχει με τη σημερινή χρήση του όρου. Ο Προμηθέας εκφράζει την «αγάπη του προς τον άνθρωπο» όχι προσφέροντάς του ελεημοσύνη αλλά δίνοντας του τη δυνατότητα να σταθεί στα πόδια του. Ανατρέπει τις δομές εξουσίας και αναδιανέμει τα μέσα παραγωγής («Έκλεψα κι έκρυψα σε ξύλο κουφωτό το σπόρο του πυρός, το δάσκαλο για πάσα τέχνη των θνητών, προίκα μεγάλη») που βρίσκονταν στα χέρια των θεών. Δεν είναι φυσικά τυχαίο ότι οι οικονομικές ελίτ της εποχής, που είχαν την έδρα τους στον Όλυμπο, έστειλαν τους δυο πιο πιστούς υπηρέτες τους (το κράτος και τη βία) να εξασφαλίζουν ότι ο φιλάνθρωπος Προμηθέας θα παρέμενε δεμένος στον Καύκασο. Στο ίδιο μήκος κύματος στον πλατωνικό διάλογο «Ευθύφρων» ο Σωκράτης παρουσιάζει σαν δική του φιλανθρωπία το γεγονός ότι μοιράζει τη γνώση του δωρεάν στο ακροατήριό του –  ίσως η πρώτη ευθεία αμφισβήτηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας στα προϊόντα της διανοίας.

Η λέξη φιλανθρωπία θα ταυτιστεί πρακτικά με την ελεημοσύνη μετά τη βιομηχανική επανάσταση, όταν τα ανώτερα οικονομικά στρώματα αρχίζουν να προσφέρουν μερικά ψίχουλα από τα υπερκέρδη τους στους αποκλεισμένους του οικονομικού συστήματος.

Τι μας λένε τα κείμενα για την αξία της φιλανθρωπίας; Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε όσους είναι αδύναμους; Πόσο μας απαλλάσσει από τις τύψεις μας η ελεημοσύνη;

·         Στο τέλος ξανακάνουμε το πρώτο ερωτηματολόγιο

Όλα τα πήρε το καλοκαίρι - σχεδιάγραμμα

όλα τα πήρε το καλοκαίρι
Οδυσσέας Ελύτης

Τι μου μένει όταν κάτι τελειώνει; πόνος, νεύρα, οργή, αγανάκτηση... Ή ίσως μια γλυκιά νοσταλγία, ή ακόμα η συνειδητοποίηση της ματαιότητας του εφήμερου.
Τα παιδιά στην τάξη έπαιξαν με την ιστορία, έφτιαξαν πιθανούς διαλόγους των δύο ηρώων, αναγνώρισαν τους εαυτούς τους σε άλλες καταστάσεις που έχουν ζήσει με βάση αυτή τη συνθήκη "κάτι τελειώνει, τι μου συμβαίνει" και βέβαια μιλήσαμε γι' αυτούς τους περίεργους συνδυασμούς που κάνει ο Ελύτης.

διδακτική πορεία
(στηριχτήκαμε σε ένα πρότυπο διδασκαλίας μετασχηματίζουσας μάθησης μέσω της τέχνης)
1η ώρα
1. αφόρμηση. συζητήσαμε με τα παιδιά τι αισθανόμαστε όταν ενώ έχουμε μια ευχάριστη εμπειρία (π.χ. παίζω με τους φίλους μου, ή ακούω μουσική) κάτι συμβαίνει και πρέπει να τη διακόψω (π.χ. η μητέρα μου έρχεται και επιμένει να γυρίσω στο σπίτι) Τα περισσότερα παιδιά θα μιλήσουν για στενοχώρια, οργή, θυμό, αγανάκτηση. Συζητάμε λίγο περισσότερο το γιατί και, τι θα ήταν αυτό που θα έκανε αυτά τα συναισθήματα πιο έντονα... (ίσως κάποια υπόσχεση που αθετήθηκε).
2. αυθόρμητη παρατήρηση. διαβάζουμε το ποίημα
3. πρώτες παρατηρήσεις. Οι μαθητές ως ντεντέκτιβ παρακολουθούν το ποίημα και δίνουν τις πρώτες πληροφορίες. π.χ. Σεπτέμβρης. Κάποιος έρωτας χάθηκε. τρικυμία. Σε μια εκκλησία φύσηξε αέρας κ.α.
4. πρώτες ερωτήσεις. Ποιος μιλάει; Σε ποιον απευθύνεται; Τι γράφει; Τι πήρε το καλοκαίρι; Γιατί τα μισόλογα είναι σβησμένα; (Τα γράφουμε όλα στον πίνακα ως ερωτήματα)
5. εντοπισμός κύριων ερωτημάτων
6. διέγερση προσοχής. Τι συμβαίνει εδώ; Τα παιδιά γράφουν για το σπίτι μια ιστορία. Την ιστορία αυτού του ζευγαριού σε διαλογική μορφή

2η ώρα
1. αναζήτηση εκπλήξεων. Περίεργες λέξεις και περίεργοι συνδυασμοί. Τα παιδιά θα βρουν σίγουρα τα άγρια μαλλιά στην τρικυμία, τα μισόλογα τα σβησμένα, τους όρκους που πήρε ο αέρας. Μέσα από αυτές θα μιλήσουμε για την ποιητική γλώσσα του Ελύτη, τους τολμηρούς συνδυασμούς, το σπάσιμο της "κανονικής" γραμματικής και πως με αυτόν τον τρόπο
- η άγρια τρικυμία γίνεται άγριο μαλλί και η γυναίκα παίρνει τα χαρακτηριστικά της τρικυμίας, γίνεται δυναμική, έντονη, ζωντανή, μια γυναίκα που προκαλεί αναστάτωση
- τα μισοσβησμένα λόγια γίνονται μισόλογα και επομένως λόγια που μείναν ίσως αναπάντητα, λόγια χωρίς χωρίς δύναμη, λόγια χωρίς ιδιαίτερη βάση
- οι όρκοι ήταν τόσο "ελαφροί" που δε δυσκολεύτηκε ο αέρας να τους πάρει

2. αναζήτηση συμβόλων. Ποιος άλλος θα μπορούσε να είναι στη θέση του εγώ; ποια άλλη στιγμή θα μπορούσε να συμβεί η ίδια ιστορία; θα μπορούσε δηλαδή η αφορμή να γραφτεί το ποίημα να ήταν κάποια άλλη και απλώς να βρέθηκε το τέλος ενός έρωτα ως σύμβολο. τα παιδιά ίσως θυμηθούν τότε την αφόρμηση και τότε ίσως μπορέσουμε να πούμε ότι το θέμα μας είναι η απώλεια, η ματαίωση μιας ευχάριστης εμπειρίας

3. αλλαγή κλίμακας. ζωγραφική. Υπογραμμίζουμε μια εικόνα από το ποίημα και προσπαθούμε να την αποτυπώσουμε. Άσκηση για το σπίτι.

3η ώρα
1.προσπάθεια ερμηνείας ερωτημάτων και εκπλήξεων. ψάχνουμε να βρούμε τα συναισθήματα που κρύβονται πίσω από το ποίημα. Ένας έρωτας τελείωσε. Τι άφησε; αναμνήσεις, στενοχώρια, νοσταλγία, μια γλυκιά γεύση για ότι γνωρίσαμε, την αίσθηση της ματαιότητας για το εφήμερο.

2. συμπέρασμα. Ένας έρωτας τελείωσε και αφήνει πίσω του μια πίκρα όπως το τέλος του καλοκαιριού αλλά και μια γλυκιά ανάμνηση. μια ακόμα περιπέτεια που μας κάνει ίσως σοφότερους.

3. δραματοποίηση. Μπορούμε να συζητήσουμε με τα παιδιά ή και να το επιχειρήσουμε να φτιάξουμε ένα κόμικ. Ποιο θα ήταν το σκηνικό; Τι θα βλέπαμε; ποιοι θα ήταν οι ήρωες; τι θα ακούγαμε; τι θα έλεγαν, πώς θα τελείωνε και πώς θα άρχιζε η ιστορίας μας;

4. Ξανακάνουμε στο τέλος την πρώτη ερώτηση της αφόρμησης. Τι νιώθουμε όταν διακόπτεται μια ευχάριστη εμπειρία; Παρατηρούμε αν τα παιδιά με αφορμή το ποίημα μπορούν τώρα να δουν πίσω από την πρώτη συναισθηματική έκρηξη του θυμού και άλλα συναισθήματα...